„Jak zwiększyć świadomość społeczną na temat transplantacji wśród mieszkańców Polski” to temat posiedzenia Parlamentarnego Zespołu ds. Transplantacji, które odbyło się 28 sierpnia 2023 r. w Senacie. Inspiracją dla niego była petycja złożona przez autora indywidualnego Kamila Lorka.
Posiedzenie otworzył Marszałek Senatu RP Tomasz Grodzki, który powiedział, że transplantologia jest mu z oczywistych względów szczególnie bliska, i strawestował znane hasło, że niebo potrzebuje duszy, a organy trzeba pozostawić na ziemi. Podkreślił, że celem posiedzenia jest poprawienie dostępności transplantacji przez zwiększenie świadomości społecznej.
Senator Alicja Chybicka poinformowała, że Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji zwróciła się do niej jako przewodniczącej zespołu, aby kontynuować prace nad petycją Kamila Lorka. Na jej zaproszenie w posiedzeniu udział wzięło wielu ekspertów. Był wśród nich autor petycji Kamil Lorek, a także dr hab. Jarosław Czerwiński, zastępca dyrektora ds. medycznych Poltransplantu, który przedstawił obecny stan dawstwa i przeszczepów w Polsce. „Brak wyrażenia sprzeciwu za życia potencjalnego dawcy - domniemana zgoda czy rzeczywista?” – to temat wystąpienia prof. Romana Danielewicza, przewodniczącego Krajowej Rady Transplantacyjnej. Grzegorz Perzyński, prezes Fundacji „TransplantacjaLIVERSTRONG” mówił, jak zwiększyć świadomość społeczną w kwestii transplantacji.
W trakcie posiedzenia miała miejsce ożywiona dyskusja, kanwą dla której był niski stan świadomości społecznej w kwestii przeszczepów. Według badań CBOS z 2016 r. 75 proc. Polaków nie rozmawiało z bliskimi na temat ewentualnego przeszczepienia narządów, a tylko 20 proc. wie, że wystarczy brak sprzeciwu za życia, aby zostać pośmiertnie dawcą narządów. Jej uczestnicy zgadzali się, że należy szukać sposobów, aby zwiększyć społeczną akceptację dla pobierania komórek, tkanek i narządów w celu przeszczepienia ich osobom chorym np. przy pomocy dobrze przemyślanych kampanii społecznych i stałej aktywności edukacyjnej. Partnerami w tych przedsięwzięciach mogą być administracja rządowa i samorządowa, ogólnopolskie, regionalne i lokalne media, organizacje pozarządowe, władze kościelne, placówki oświatowo-wychowawcze.
Dyskusja pokazała również, że istnieje wiele kwestii spornych dotyczących przeszczepów, zwłaszcza w obszarze prawa, a mianowicie problemy zgody domniemanej i zgody deklarowanej na oddanie narządów, sposobu wyrażania swej woli co do ich pobrania. Wskazywano, że ustawa transplantacyjna jest dobra i wcale nie odbiega od rozwiązań stosowanych w takich przodujących krajach, jak Hiszpania czy Wielka Brytania, a jednak poziom donacji w Polsce jest o wiele niższy. Pojawiały się głosy, że ustawę należy w bardzo wyważony sposób znowelizować, aby np. oprócz Centralnego Rejestru Sprzeciwów powołać również rejestr dawców.
Wobec różnych często przeciwstawnych opinii Kamil Lorek przypomniał, że zgoda na transplantację to „podarowanie cząstki siebie” i trzeba społeczeństwo uświadamiać, m.in. iż konieczne jest informowanie bliskich o swej decyzji.
Senator Alicja Chybicka, podsumowując dyskusję, wyraziła przekonanie, że ten temat będzie kontynuowany w następnej kadencji Senatu.